میزان شیوع اختلال استرس پس از ضربه ناشی از جنگ در کهنه‌رزمندگان

چکیده اهداف: پژوهش‌ها نشان داده‌اند عوارض روانی جنگ مانند اختلال استرس پس از ضربه گاهی اوقات تا سال‌ها پس از جنگ نیز قابل دوام هستند. پژوهش حاضر با هدف برآورد میزان شیوع اختلال استرس پس از ضربه در رزمندگان نظامی، پس از 26 سال از خاتمه جنگ انجام شد. ابزار و روش‌ها: در این پژوهش توصیفی- مقطعی در سال 1393، تعداد 341 نفر از نظامیان یکی از ارگان‌های نظامی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به‌روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه­ای انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار پژوهش، فهرست اختلال استرس پس از ضربه- ویرایش نظامی (PCL-M-5)، مقیاس متخصص اجرای ساختاریافته اختلال استرس پس از ضربه براساس پنجمین راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی (CAPS-5) و پرسش‌نامه ویژگی‌های جمعیت‌شناختی بود. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار توصیفی و از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان استفاده شد. یافته‌ها: 82 نفر (24.0%) از نظامیان، واجد ملاک‌های تشخیصی اختلال استرس پس از ضربه بودند و شایع‌ترین نشانه در آنها در وهله اول برانگیختگی و واکنش‌پذیری و پس از آن، تغییرات منفی در شناخت و خُلق بود. متغیرهای جمعیت‌شناختی میزان تحصیلات (0.191-=r؛ 0.01p<)، سن حضور در جبهه (0.046-=r؛ 0.05p<)، مدت حضور در جبهه (0.107=r؛ 0.05p<) و مجروحیت و شدت مجروحیت (0.347=r؛ 0.01p<) با ابتلا به اختلال استرس پس از ضربه ارتباط معنی‌دار داشتند و 13% واریانس مربوط به اختلال استرس پس از ضربه، توسط عوامل جمعیت‌شناختی تبیین می‌شد (0.01p<). نتیجه‌گیری: پس از گذشت 26 سال از خاتمه جنگ، تعداد زیادی از کهنه‌رزمندگان نظامی همچنان مبتلا به اختلال استرس پس از ضربه هستند و شایع‌ترین نشانه آنها برانگیختگی و واکنش‌پذیری است.